در ساختمان‌سازی یکی از مصالحی که بسیار کاربرد دارد موزاییک است. کاربرد این وسیله در کشورهای ایتالیا و آلمان که در قاره اروپا قرار دارند، بسیار زیاد است. اولین موزائیک تک‌لایه‌ای جهان در همین قاره ساخته شده است.از این وسیله‌ که در ساختمان‌سازی بسیار کاربرد دارد، در قدیم برای کارهای دیگری هم استفاده می‌کردند. کلمه موزاییک یک کلمه فرانسوی است و استفاده از این وسیله اولین بار در بین‌النهرین بوده است. در آنجا از موزائیک برای سطح وسیله‌ها استفاده می‌کردند.

تاریخچه ساخت موزاییک

در مصر از موزاییک‌هایی در قطعات کوچیک، برای تزیین وسایل خود به‌کار می‌بردند. رومی‌ها در جشن‌ها و مراسم سنتی آیین خود، موزائیک را به‌صورت یک قاب درآورده و روی دیوار قرار می‌دادند. اولین کسانی که از موزائیک برای سنگ‌فرش کردن استفاده کردند، یونانیان بودند. آن‌ها از سنگ مرمر برای ساختن موزاییک استفاده می‌کردند و آن را برای مسیرهای رفت‌و‌آمد خود می‌ساختند. یونانیان علاوه‌بر استفاده از موزائیک برای سنگ‌فرش مسیرهای خود، از آن برای نقاشی‌های هندسی و حیوانی خود استفاده می‌کردند.

با بزرگ‌تر شدن حکومیت رومیان، استفاده از این هنر به مکان‌هایی در سراسر کره‌زمین انتقال یافت. زمانی که ایرانیان با هنر موزاییک‌کاری آشنا شدند، با استفاده از به‌کار بردن شیشه و سنگ‌های دیگر، موزائیک‌هایی با طرح‌های هندسی منظمی ساختند و با استفاده از آن‌ها ساختمان‌های خود را زینت می‌دادند.

موزاییک چیست؟

همان‌طور که گفته شد، موزاییک یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد در ساختمان‌سازی است، اما در مورد آن مطالب زیادی گفته نشده است. درواقع موزائیک از ترکیب سنگ، سیمان، ماسه و آب است که به صورت فشرده درآمده، که در اغلب موارد برای کفپوش مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان گفت این ترکیب، نوعی بتن است که با روش لرزشی و یا روش پرس به‌صورت فشرده در آمده است.

 موزاییک در طرح‌ها و ابعاد گوناگون وجود دارد. ساختار موزائیک به‌گونه‌ای است که شامل دولایه می‌شود. لایه زیرین و لایه رویه.  به لایه زیرین، لایه نارین هم گفته می‌شود. وظیفه این لایه تحمل فشار است که نسبت به لایه رویه بسیار ضخیم‌تر است و همانند لایه دیگر از سیمان و ماسه و آب تشکیل شده است.

درباره موزاییک دو لایه بیشتر بخوانید

لایه رویه و یا رنگ موزاییک از دانه‌های رنگی، ماسه، سیمان، پودر سنگ وآب تشکیل شده و وظیفه‌ زیبایی موزائیک را برعهده دارد. نقش و زیبایی روی موزائیک از تشکیل این لایه است.

انواع موزاییک

عامل اصلی تراکم موزائیک فشرده‌سازی آن است. میزان این فشار بستگی به نوع موزائیکی که قرار است ساخته شود دارد. موزاییک‌هایی که با این روش ساخته می‌شوند و فشار می‌بینند، باید سابیده شوند تا اجزای کناره‌های آن که اضافی است گرفته شود. دراینجا به بررسی و تعریف انواع موزائیک می‌پردازیم.

• موزاییک پلیمری؛ این نوع موزائیک‌ها از آب، سیمان، سنگدانه، رزین سمنت پلاست و رنگدانه‌های شیمیایی تولید می‌شود و در رنگ‌ها و اسکال مختلفی موجود است. به موزاییک فوق متراکم که در آن از SCC ( بتن خودمتراکم) استفاده شده، موزائیک پلیمری می‌گویند. با فرایند پلیمریزاسیون، تراکم این نوع موزائیک انجام می‌شود که با ویبره روی میز ویبره و لرزش زیاد، این فرایند پایان می‌یابد.به‌دلیل مقاومت زیاد این نوع موزائیک در برابر ضربه و یخ‌زدگی، از آن در کف استفاده می‌شود. بیشتر تراکم حاصل در این نوع موزاییک، برای وجود چسب پلیمری است که حالت چسبندگی زیادی دارد.

• موزاییک گرانیتی و معمولی؛ این نوع موزائیک با ترکیب روش‌های ساخت موزائیک ویبره‌ای و پرسی تولید می‌شود. به همین دلیل است که مقاومت بالایی دارد و در پارکینگ، انبار، مدرسه، خانه و کف کارخانه‌های صنعتی استفاده عمده‌ای دارد.

• موزاییک ویبره‌ای؛ برای تولید این موزائیک، ابتدا مواد لازم برای ساخت آن را مخلوط می‌کنند. سپس باتوجه به میزان اندازه قالب‌ها، مقدار معینی از مواد را داخل قالب‌های پلاستیکی می‌ریزند و با گذاشتن این قالب‌ها برروی صفحه‌های لرزان، این فرایند ادامه پیدا می‌کند. با قرار دادن قالب‌ها برروی این صفحه‌ها، با لرزش آن‌ها هوای موجود در مواد موزاییک خارج می‌شود. در مرحله بعد، قالب‌ها را از روی صفحه لرزان برداشته و به میزان 5 ساعت، برای خشک شدن، به آن زمان می‌دهند.با خارج‌شدن هوای داخل مواد، موزائیک تراکم لازم خود را پیدا می‌کند. پس‌از اتمام مرحله خشک شدن موزائیک‌ها، آن‌ها را از قالب درآورده و براساس اندازه و شکل، آن‌ها را دسته‌بندی می‌کنند. همان‌طور که خواندید، برای تولید این موزاییک‌ها از هیچ فشاری استفاده نمی‌شود و این‌ها موزاییک‌های تک‌لایه‌ای هستند که نیاز به سابیده‌شدن ندارند.

• موزاییک شکسته؛ تفاوت اصلی این نوع موزائیک با موزاییک‎های دیگر در این است که، نوع ساب دادن آن با بقیه متفاوت است. شکل اصلی تولید این نوع موزائیک، مانند موزاییک‌های گرانیتی و معمولی است، اما نحوه سابیده شدن و زمان خشک شدن آن‌ها با یکدیگر فرق دارد. در روش ساب دادن این نوع موزائیک به‌جای استفاده از سنباده، فرچه‌های سیمی به‌کار برده می‌شود. هنگام سابیده شدن این موزائیک‌ها از فشار آب هم کمک گرفته می‌شود.

• موزاییک تک‌لایه‌ای؛ همان‌طور که از نامش پیداست، این نوع موزاییک تنها از یک لایه تشکیل شده است. آیا این لایه، لایه زیرین است یا لایه رویه؟ در ساخت این موزائیک از سنگدانه‌های ریز استفاده شده و بسیار کم‌وزن است. این کم‌وزن بودن، تنها به دلیل وجود همین سنگدانه‌های ریز است. در ساختار این موزائیک، لایه زیرین وجود ندارد و فقط لایه بالایی آن است که خودنمایی می‌کند. کاربرد این نوع موزاییک در ساختمان‌های چندطبقه است.

• موزاییک لاشه‌ای؛ به این نوع موزاییک، موزائیک پلاکی نیز گفته می‌شود. این نوع موزاییک با این اسمی که دارد، یعنی از پلاک‌هایی از جنس سنگ و یا مصالح دیگر، در سطح آن که به‌صورت مربع، مستطیل و… وجود دارد، استفاده شده‌است. این سنگ‌ها به‌صورت صاف و صیقلی در سطح موزائیک قرار دارند. این موزائیک در کف پارک‌ها و پیاده‌رو، حیاط، پارکینگ، کف نمایشگاه‌ها و سالن‌های بزرگ ، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• موزاییک واش‌ بتن؛ نام دیگر این موزائیک، موزاییک شسته‌شده است. در سطح آن از دانه‌های برجسته شن و ماسه به‌کار رفته است. در ترکیب این موزائیک علاوه‌بر مواد اولیه، از افزودنی‌هایی که بتن را روان ‌می‌کند، به‌نام پلی کربوکسیلات استفاده‌ می‌شود که باعث مقاومت زیاد این موزائیک خواهد شد.

قیمت موزاییک

قیمت موزائیک‌ها بسته به نوع آن‌ها متغیر است. علاوه‌بر نوع موزاییک‌های موجود، عامل دیگر تغییر در قیمت، میزان اندازه آن‌ها است. بیشترین چیزی که در قیمت این محصول تاثر دارد، میزان متراژ مصرفی شما نسبت به موزائیک است. برای مثال، شما می‌خواهید کل حیاط خانه خود یا پارکینگ‌تان را موزاییک کنید. اگر از یک موزائیک با کیفیت پایین استفاده کنید، مسلما میزان قیمت کلی که خرج کرده‌اید بسیار پایین خواهد بود.

اگر از یک موزائیک با کیفیت بالا استفاده کنید، این میزان هزینه بالاتر خواهد رفت. در محله بعد، اگر متراژ حیاط یا پارکینگ شما زیاد باشد این مقدار هزینه‌ای که باید صرف موزاییک کردن این محل بکنید، زیاد خواهد شد و بالعکس.

کاربردهای موزاییک

یکی از پرمصرف ترین مصالح ساختمانی، موزاییک است. امروزه بیشتر کاربرد موزاییک در کفپوش حیاط و پارکینگ است و در فضای داخلی و بیرون خانه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اغلب موارد، استفاده از موزاییک در کفپوش‌ها است. کفپوش حیاط خانه‌های ویلایی، کفپوش پارکینگ‌ها و کفپوش کف داخلی ساختمان مانند اتاق‌خواب و آشپزخانه و از این قبیل مکان‌ها است. موزائیک در کف پشت‌بام‌ها هم استفاده می‌شود.

باتوجه به نوع متریال استفاده شده در موزائیک‌ها، با قیمت نسبتا مناسب آن، این مورد از مصالح ساختمانی، متقاضی زیادی دارد. یک مورد دیگر از این تقاضای بالا را می‌توان به دلیل تنوع در رنگ و طرح آن دانست.

قالب موزاییک

برای ساخت هر نوع موزائیک، از قالب مخصوص آن استفاده می‌شود. برای موزاییک واش‌بتن از قالب پلاستیکی، موزاییک ویبره‌ای از قالب پلاستیکی ویبره‌ای، موزائیک پلیمری از قالب سنگی پلیمری و… استفاده می‌شود. میزان قیمت قالب‌های هرنوع موزائیک، بسته به نوع و اندازه موزائیک دارد. برای مثال در موزائیک‌های ویبره‌ای که از قالب پلاستیکی ویبره‌ای استفاده می‌شود، به دلیل گران بودن ویبره آن، میزان قیمت این نوع قالب نسبت به قالب دیگر بیشتر است.

جمع بندی

موزاییک‌ها بیشتر در کفپوش خانه‌ها در حیاط و پارکینگ‌ها کاربرد دارند و میزان قیمت آن بستگی به بزرگی و کوچکی مساحتی که قصد دارید موزائیک کنید، دارد. بهتر است از موزاییک‌های باکیفیت بالا استفاده کنید؛ چراکه قرار است آن‌ها را برای مدت طولانی نگه دارید و اگر بخواهید موزائیک‌ها را دوباره تعویض کنید، مطمئنا برای‌تان هزینه زیادی درپی خواهد داشت.

از شما انتظار می‌رود اگر قصد خرید موزائیک برای کفپوش منزل‌تان را دارید، به نکات گفته شده در این مقاله توجه کنید.